Zgodnie z przepisami rodzic, który nie sprawuje na co dzień pieczy nad dzieckiem ma prawo kontaktów z nim. W przypadku braku porozumienia w tym zakresie, konieczne jest złożenie sprawy w sądzie o ustalenie kontaktów.

    Wydane postanowienie w przedmiocie kontaktów jest wiążące dla obojga rodziców. Rodzic, któremu Sąd przyznał kontakty ma prawo żądać spotkań z dzieckiem zgodnie z treścią postanowienia, zaś drugi rodzic powinien przygotować dziecko na spotkanie. Jeśli tak ustalone kontakty nie odbywałyby się, rodzic ten ma prawo złożenia w Sądzie wniosku o ukaranie drugiego rodzica za nierealizowanie kontaktów. Postępowanie jest dwu etapowe. W pierwszej kolejności należy złożyć wniosek o zagrożenie nakazaniem zapłaty określonej kwoty za każde niezrealizowanie kontaktów. Jeśli rodzic pomimo wydania takiego postanowienia, w dalszym ciągu uchyla się od realizowania kontaktów zgodnie z treścią orzeczenia, można  wystąpić do Sądu z wnioskiem o zapłatę tej kwoty ustalonej w postępowaniu o zagrożenie nakazaniem zapłaty. Jest to drugi etap postępowania (art. 598[16] § 1 w związku z art. 598[15] § 1 k.p.c.).

    Co jednak jeśli dziecko nie chce się widywać z drugim rodzicem?? Czy można za to karać drugiego rodzica?

    Problem ten został rozstrzygnięty - Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 22 czerwca 2022 r. (sygn. akt SK 3/20) uznał, że przepisy art. 598[16] § 1 w związku z art. 598[15] § 1 k.p.c. są niezgodne z art. 48 ust. 1 zdanie drugie oraz art. 72 ust. 3 Konstytucji w zakresie sytuacji, w których niewłaściwe wykonywanie lub niewykonywanie obowiązków związane jest z zachowaniem dziecka, niewywołanym przez osobę, pod której pieczą dziecko to się znajduje. 

    Zdaniem Trybunał Konstytucyjnego, pomimo iż przepisy dotyczące możliwości złożenia wniosku o zagrożenie nakazaniem zapłaty, a następnie żądanie zapłaty odnoszą się do rodzica, to jednak w zasadzie wkraczają one w sferę autonomii dziecka, wtedy gdy nie chce ono kontaktować się z rodzicem. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że wola każdego człowieka (w tym dziecka), jest elementem jego życia osobistego, podlegającego ochronie prawnej. 

    Sąd rozpoznający wniosek rodzica o zagrożenie nakazaniem zapłaty przed wydaniem postanowienia powinien być zobowiązany do samodzielnego wysłuchania dziecka, gdyż brak kontaktów może nie być wynikiem celowego czy zawinionego działania rodzica sprawującego bieżącą pieczę nad dzieckiem, a wyłącznie woli małoletniego. 

Adw. Małgorzata Nowosielska-Margas